Bielce

Bielce

Bălți

Plac w centrum miasta z ratuszem i pomnikiem Stefana III Wielkiego
Herb Flaga
Państwo	Mołdawia
Burmistrz	Nicolai Grigorișin
Powierzchnia	73 km²
Populacja (2023) • liczba ludności	146 950
Nr kierunkowy	+373 231
Kod pocztowy	3100
Położenie na mapie Mołdawii Bielce
47°46′N 27°55′E
Strona internetowa

Bielce (rum. Bălți) – drugie co do wielkości miasto Mołdawii, nazywane często „północną stolicą”. W 2023 roku liczyło 146.950 mieszkańców.

Najliczniejsze skupisko Polaków w Mołdawii, siedziba polonijnych organizacji.

Demografia

Liczba ludności w poszczególnych latach:

1959	1970	1979	1989	2004	2014
67 666	105 505	126 950	161 475	122 669	149 800

Według oficjalnych danych statystycznych z 2004 roku w Bielcach mieszka:

• 54,2% – Mołdawianie i Rumuni:
  • 52,4% – Mołdawianie,
  • 1,8% – Rumuni,
• 23,7% – Ukraińcy,
• 19,2% – Rosjanie,
• 0,7% – Polacy.

Deklaracje wyznaniowe mieszkańców z ostatniego spisu ludności:

• 90,7% (110 961 ludzi) – prawosławni,
• 2,1% (2609) – baptyści,
• 1,2% (ok. 1700 w 16 zborach) – Świadkowie Jehowy.
• 0,8% (990) – katolicy,
• 2,0% (2260) – inne grupy wyznaniowe,
• 0,4% (544) – ateiści,
• 2,7% (3304) – agnostycy.

Polonia

Polska rodzina w Bielcach na dawnym zdjęciu

Sztandar z Orłem Białym w Domu Polskim w Bielcach. Dar Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie

Polskie Towarzystwo Medyczne w Mołdawii

Od 1995 roku w Mołdawii działa Polskie Towarzystwo Medyczne. Na początku Stowarzyszenie zaistniało jako koło medyczne przy Stowarzyszeniach Dom Polski w Bielcach i Związek Polaków w Kiszynowie. Z upływem lat Stowarzyszenie się powiększyło i w 1998 r. zostało zarejestrowane oficjalnie w Urzędzie m. Bielcy. Od 1998r, PTM jest członkiem Federacji Polonijnych Organizacji Medycznych. Prezes PTM reprezentuje Stowarzyszenie w Federacji i jest członkiem Rady Federacji. Członkowie PTM aktywnie uczestniczą we wszystkich wydarzeniach Polonii Medycznej, wyjeżdżają na Kongresy Polonii Medycznej, na Sympozja i Konferencje medyczne. Przedstawiciele PTM uczestniczyli w obradach II, III, IV, V Kongresów Polonii Medycznej, II Europejskiego Zjazdu Lekarzy w Ostrawie, brali udział w IV Krajowym Zjeździe Lekarzy w Warszawie, w Sympozjach w Wilnie i we Lwowie. Lekarze PTM mają możliwość wyjechać na staże medyczne do Polski i chętnie z tego korzystają. Czworo lekarzy było na stażu w Krakowie, 2 – w Lublinie, 2 – w Warszawie, 1 – w Poznaniu. PTM nawiązało ścisłe kontakty z innymi Towarzystwami medycznymi, współpracuje z Polskim Związkiem Medycznym w Szwecji i Berlinie, ze Stowarzyszeniem Lekarze Nadziei i Polską Misją Medyczną. Od Naczelnej Izby Lekarskiej w Warszawie, w 1998 r. Stowarzyszenie otrzymało w darze używany komputer. Za pomocą Federacji Polonijnych Organizacji Medycznych w 2002 r. Stowarzyszenie otrzymało jeszcze 2 komputery, dzięki czemu członkowie mogą korzystać z Internetu. Dużo pomaga w realizacji projektów St. Wspólnota Polska oddziały Warszawski i Krakowski. Pomoc charytatywną okazuje również Stowarzyszenie „Kresy” i Firma „INMED” z Krakowa.

W Bielcach urodził się polski aktor i reżyser teatralny Bronisław Dąbrowski.

Działalność w grupach terytorialnych

PTM w Mołdawii działa w 3 grupach terytorialnych: grupa Bielce, grupa Kiszyniów i grupa Styrcza. Każda z grup prowadzi swoją działalność samodzielnie według własnego programu, ma swój własny zarząd i prezesa. Oprócz tego w ramach programu działalności odbywają się imprezy, które skupiają wszystkich członków Stowarzyszenia. Działalność w grupach różni się w zależności od warunków życia i pracy ich członków. Funkcje prezesa PTM w Mołdawii pełni po kolei jeden z prezesów.

Grupą Kiszyniów kieruje dr Augustyn Zagórski, a grupą Głodiany dr Olga Promińska. Grupa terytorialna Kiszyniów skupia lekarzy polskich z Kiszyniowa i okolic. Obecnie liczy około 20 osób. W swojej działalności stawia akcent na aktywność naukową i towarzyską.

Grupa Bielce. Obecnie grupa Bielce liczy 34 członków: 21 lekarzy, 3 rezydentów, 5 studentów medycyny i 5 pielęgniarek. Prezes Andżela Bogucka

Na zebraniach członkowie odczytują referaty na interesujące tematy, wysłuchują sprawozdania ze stażów lekarskich, wyjazdów na konferencje i zjazdy, dyskutują na temat ciekawych przypadków ze swojej pracy.

Hospicjum

Na skutek reformy Służby Zdrowia w Mołdawii, usługi medyczne i leki stały się niedostępne dla większości emerytów i ubogich. Członkowie PTM prowadzą obszerną działalność charytatywną, najbardziej zaangażowani w tej działalności są lekarze z Bielc i Styrczy. W 1999 r. we współpracy z Parafią śww. Archaniołów i Organizacją „Caritas” zostało założone Hospicjum domowe, dla udzielania pomocy samotnym, przewlekle chorym osobom z ubogich polskich rodzin. Personel Hospicjum – lekarze i pielęgniarki PTM oraz wolontariusze, szkoleni przez członków PTM, udzielają w domu pomocy medycznej, duchowej i niekiedy materialnej ubogim, samotnym osobom, których w ewidencji jest już ponad 90. Dla uzyskania środków na leki i środki higieniczne dla podopiecznych Hospicjum, PTM organizuje różne imprezy: wyprzedaż własnej biżuterii, koncerty muzyki poważnej, sezonowe wyprzedaże odzieży itd. Co roku członkowie PTM w Światowy Dzień Chorego i w rocznicę założenia Hospicjum wyjeżdżają do swoich podopiecznych z darami.

Pomoc materialną w prowadzeniu Hospicjum okazują polskie i międzynarodowe organizacje pozarządowe: Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”, Stowarzyszenie „Friend of Poland”, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, Stowarzyszenie „Lekarze Nadziei”. W 2001 r. przy pomocy Wspólnoty Polskiej, Oddział w Krakowie, została zorganizowana w Bielcach przychodnia dobroczynna dla Polaków. W przychodni, w wolne od pracy godziny, lekarze PTM – ginekolog, internista i pediatra, udzielali bezpłatnych konsultacji medycznych. Tu można było zrobić niektóre badania – EKG, zmierzyć poziom glukozy we krwi i zrobić procedury fizykoterapeutyczne i masaż. W ewidencji przychodni jest około 300 dorosłych – emeryci, inwalidzi, bezrobotni i dzieci z niepełnych rodzin. Najwięcej uwagi lekarze poświęcają chorym dzieciom z niepełnych i ubogich rodzin. Jest ich w ewidencji 96, w tym 6 dzieci niepełnosprawnych. W ciągu roku lekarze PTM leczą te dzieci, a w lecie organizują dla ich uzdrowienia półkolonie i wyjazdy na kuracje. W lipcu 2000 i 2002 przy pomocy St. Wspólnota Polska i Domu Polskiego z Kaczyki, zostały zorganizowane wyjazdy dzieci, ze schorzeniami górnych dróg oddechowych, do Kaczyki, Rumunia. W tej wsi jest kopalnia soli, w której dzieci spędzały wiele godzin, wdychając lecznicze powietrze. Oprócz tego tam są góry, las i woda mineralna. W lipcu 2003 r. przy pomocy St. Wspólnota Polska oddział w Warszawie i przewodniczącej Polonii w Konstancy, P. Barbary Breaban został zorganizowany wyjazd dzieci nad Morze Czarne do Konstancy w Rumunii.

W działalności charytatywnej uczestniczą również lekarze z Polski. Latem 2001 i 2002 roku lekarze z Polskiej Misji Medycznej przyjeżdżali do Bielc i przy pomocy członków PTM, zbadali i rozdzielili leki Polakom w Bielcach, Styrczy i Pierwomajsku. W 2001 r. prezes Stowarzyszenia Lekarze Nadziei P. Profesor Zbigniew Chłap dowiózł do Bielc pomoc humanitarną na sumę 25 500 zł. PTM otrzymało i przekazało ją do Domu Starców, Domu Dziecka, Szpitala Wojewódzkiego, przedszkola dla dzieci niepełnosprawnych N29, Centrum Perinatologii w Bielach i Centrum Neurochirurgii w Kiszyniowie. W listopadzie 2002 r. PTM pomagało w dostarczaniu z Płocka transportu z pomocą humanitarną dla Szpitala Wojewódzkiego w Bielcach.

Członkowie PTM często spędzają razem święta, organizują wyjazdy do Styrczy i Kiszyniowa. We wrześniu co rok wyjeżdżają na koncerty polskiej muzyki poważnej do Filharmonii i Sali Organowej w Kiszyniowie, w grudniu – do Opery na balet P. Czajkowskiego, „Dziadek do orzechów”.

Adres

Str. G. Coşbuc 17/53,

3121 Bălți, Moldova

Prezes grupy regionalnej Bielce: dr Angela Bogucka

Stowarzyszenie „Dom Polski”

Dom Polski

Dnia 20 stycznia 1994 roku zostało zarejestrowane w Bielcach Stowarzyszenie „Dom Polski”, które współpracuje z parafią oraz innymi organizacjami polonijnymi działającymi w Bielcach: Polskie Towarzystwo Medyczne, Caritas, Duszpasterstwo Nauczycieli, Ambasada RP w Kiszyniowie, instytucjami oraz organizacjami w Polsce: Stowarzyszenie Wspólnota Polska, fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”, organizacjami polonijnymi na Ukrainie i w Rumunii.

Od 2004 roku na miejscowym uniwersytecie im. Alecu Russo działa Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej.

Media

• od listopada 1996 roku wydaje czasopismo „Jutrzenka"
• od maja 2003 roku nadaje audycję w języku polskim „Polska fala"

Działalność kulturalna i artystyczna

• zespół wokalny „Jaskółki"
• zespół tańca ludowego „Krokus"
• MODES – Młodzieżowa Organizacja Przyjaźni
• drużyna harcerska im. Stanisława Żółkiewskiego
• „Jutrzenka” Pismo Polaków w Mołdawii

„Jutrzenka” – pismo Polaków w Mołdawii

Pierwszy numer „Jutrzenki” ukazał się 11 listopada 1996 roku. Na początku pamiętnej jesieni zebrało się parę osób i rozpoczęło naradę w sprawie wydawania polskiej gazetki w Bielcach. W tej grupce znalazło się dwóch duchownych: ks. proboszcz Jacek Puć i ks. Aleksander Suchan oraz nauczycielka języka polskiego pani Wanda Burek.

W pierwszych latach po powstaniu czasopismo ukazywało się na koszt własny założycieli, niektórzy z nich do tej pory biorą udział w wydawaniu „Jutrzenki”. Od 2000 roku „Jutrzenka” jest wspierana finansowo przez Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie” ze środków Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Bardzo pomaga również Konsulat RP.

W ciągu tych lat razem z redaktorem naczelnym Heleną Usową pismo współtworzyli oddani swojej pracy członkowie Stowarzyszenia „Dom Polski”: Tatiana Zalewska, Witalij Majewski, Andżela Bogucka, Julia Koniwszczyńska, Natalia Cympowa, Irena Lisowska, Olga Szyjatowa oraz przedstawiciele Polonii kiszyniowskiej – Krystyna i Florentyna Czupryniak, a spośród Polonii styrczańskiej – Ałła Klimowicz. Zawsze pomagały redakcji nauczycielki języka polskiego, pracujące w Bielcach, Kiszyniowie i Oknicy: Wanda Burek, Małgorzata Kamińska, Alicja Wlazłowicz, Anna Szarek, Beata Błażuk-Chodzińska, Dorota Kruczek, Agnieszka Danowska, Magdalena Bałka. Niektóre z wymienionych osób już wyjechały z Bielc, ale do tej pory współpracują z redakcją za pośrednictwem Internetu.

W redagowaniu „Jutrzenki” chętnie bierze udział młodzież polonijna, także ta studiująca w innych miastach i krajach oraz uczniowie bieleckich szkół. Od dawna uczestniczy we współtworzeniu czasopisma najstarszy korespondent Tadeusz Gaydamowicz, znany architekt z Krakowa, któremu w 2003 roku nadano tytuł Seniora Polonii Mołdawskiej.

"Jutrzenka” dociera co miesiąc do blisko 500 odbiorców na terenie całej Mołdawii. Za największe osiągnięcie należy uznać trwałą pozycję, jaką miesięcznik uzyskał w ciągu swojego istnienia w polonijnym – i nie tylko – środowisku. Na łamach „Jutrzenki” przybliża się czytelnikom zarys historyczny i stan obecny relacji polsko-mołdawskich, wzbudza się zainteresowanie kulturą i tradycją polską, zachęca się do poszukiwania własnych korzeni..

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł spożywczy, maszynowy, elektrotechniczny, materiałów budowlanych, drzewny oraz odzieżowy.

Zabytki

Pałac Biskupi

• Sobór św. Mikołaja w Bielcach z lat 1791-1795
• Dom Bodescu z XIX w.
• Kościół św. Grzegorza (ormiański) z lat 1910-1914
• Cerkiew św. Apostołów Piotra i Pawła z lat 1915-1929
• Pałac Biskupi z lat 1924-1934
• Sobór Świętych Konstantyna i Heleny w Bielcach z lat 1924-1934
• Cerkiew św. Paraskiewy z lat 1924-1935

Miasta partnerskie

Pomnik hospodara Stefana III Wielkiego

• Tacoma, Stany Zjednoczone
• Stryj, Ukraina
• Smolan, Bułgaria
• Larisa, Grecja
• Miercurea-Ciuc, Rumunia
• Orsza, Białoruś
• Izmir, Turcja
• Kaesŏng, Korea Północna
• Chmielnicki, Ukraina
• Gyula, Węgry
• Lakeland, Stany Zjednoczone
• Płock, Polska
• Witebsk, Białoruś
• Milies, Grecja
• Podolsk, Rosja
• Białystok, Polska

Odniesienia w kulturze

Słynna żydowska piosenka w języku jidisz „Majn Sztetełe Bełz” odnosi się właśnie do Bielców. Nazwa tego miasta w jidysz brzmiała Bełz. W Bielcach urodził się lub spędził dzieciństwo autor tekstu piosenki, Jacob Jacobs.

Galeria

• 
  Centrum miasta (1985)
• 
  Dworzec kolejowy
• 
  Teatr miejski
• 
  Pałac kultury
• 
  Konsulat Rumunii
• 
  Muzeum Historyczno-Etnograficzne

Zobacz też

• Synagoga w Bielcach

Bibliografia

• Polskie ślady na mołdawskiej ziemi: O pierwszej wzmiance o Bielcach. jutrzenka.md. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-13)].. „Jutrzenka”, nr 11, 2010.
• Witryna Stowarzyszenia „Dom Polski” w Mołdawii
• „Jutrzenka” Pismo Polaków w Mołdawii
• Federacja Polonijnych Organizacji Medycznych. polmed.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-13)].
• Historia piosenki o mieście Beltz
• Bielce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 210 .