Zmarzły Staw pod Polskim Grzebieniem
49°10′34″N 20°08′19″E/49,176111 20,138611 Widok na Zmarzły Staw pod Polskim Grzebieniem | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Region |
Kocioł pod Polskim Grzebieniem, Tatry |
| Wysokość lustra |
2047 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
1,11 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • maksymalna |
|
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
| 49°10′34″N 20°08′19″E/49,176111 20,138611
| |
Zmarzły Staw pod Polskim Grzebieniem (słow. Zamrznuté pleso, Zmrznuté pleso, niem. Gefrorener See, Gefronerer See unter dem Polnischen Kamm, dawniej Eissee, węg. Fagyott-tó, dawniej Jeges-tó[1]) – staw położony w górnej części Doliny Białej Wody w słowackiej części Tatr Wysokich. Dawniej nazywany był także Polskim Stawem.
Nad stawem górują Dzika Turnia, Mała Wysoka i Wielicki Szczyt, a jego nazwa pochodzi od przełęczy Polski Grzebień, oddzielającej te dwa ostatnie szczyty. Staw znajduje się w małej kotlince (Kocioł pod Polskim Grzebieniem) – wspólnym górnym piętrze Doliny Świstowej i Doliny Litworowej, na wysokości 2047 m n.p.m. (pomiary kartografów austriackich, inne źródła podają też inne wysokości: 2013 lub 2043 m[2]). Trudno ustalić, do której z tych dolin należy. Jego powierzchnia to 1,11 ha, głębokość ok. 12,5 m. Ma bardzo małą zlewnię, bo wynosi ona zaledwie 0,25 km². Jako pierwszy pomiarów batymetrycznych dokonał Ludomir Sawicki w 1909 r. Woda w stawie jest bardzo zimna. Eugeniusz Romer w 1906 mierzył jej temperaturę powierzchniową: wynosiła 1,7 °C w pełni lata.
Jezioro otacza posępny i prawdziwie wysokogórski krajobraz. Skalna misa polodowcowego kotła, którą wypełnia staw, otoczona jest z wszystkich stron stożkami piargowymi. Kra na stawie utrzymuje się bardzo długo, często przez całe lato. Woda w stawie jest dosyć zanieczyszczona przez osady śniegowe, dlatego też jest mało przezroczysta (ok. 9,5 m). Staw i cały obszar Kotła pod Polskim Grzebieniem jest bezodpływowy, rysowany na mapach potok spływający z tego stawu do Litworowego Stawu w rzeczywistości nie istnieje[2].
W źródłach pisanych staw wymieniany był już w 1772 przez Andreasa Jonasa Czirbesza. Często wymieniany był w opisach tatrzańskich. Jest też tematem sonetu „Zmarzły Staw pod Garłuchem” Franciszka Nowickiego.
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
– niebieski szlak z Łysej Polany Doliną Białej Wody i Doliną Litworową, wiedzie obok Zmarzłego Stawu i dalej do Kotła pod Polskim Grzebieniem i na Rohatkę, stamtąd w dół na wschód do Schroniska Zbójnickiego w Dolinie Staroleśnej.
- Czas przejścia z Łysej Polany do rozdroża pod Polskim Grzebieniem: 4:55 h, ↓ 4:25 h
- Czas przejścia od rozdroża na Rohatkę: 45 min, ↓ 35 min
- Czas przejścia z Rohatki do schroniska: 55 min, ↑ 1:15 h[3]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b Zagadki kotła pod Polskim Grzebieniem. [dostęp 2009-10-29].
- ↑ Tomasz Nodzyński, Marta Cobel-Tokarska: Tatry Wysokie i Bielskie: polskie i słowackie. Warszawa: ExpressMap, 2007. ISBN 978-83-60120-88-0.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.
- Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13184-5.
- Tatry Wysokie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/06. ISBN 83-87873-26-8.